ایده‌های سیاستی، اهداف و ساختارهای نهاد فراگیر جوانان در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه تهران (نویسنده مسئول) farahani.es@gmail.com

2 کارشناسی ارشد رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی Kazemi.t19@gmail.com

چکیده

مسئله جوانان یکی از موضوعات مهم کشور طی سه دهه گذشته بوده و برای پاسخ به مسائل آنان اقدامات بسیاری ازجمله در سطح نهادی صورت گرفته است. باوجوداین، اقدامات صورت‌گرفته و نهادهای ایجادشده در تخفیف مسائل جوانان موفقیت چندانی به دست نیاورده‌اند. بر این اساس، در این نوشتار کوشیده‌ایم با استفاده از روش تحلیل برساخت‌گرایانه اسناد به مطالعه فرایند طی‌شده بپردازیم. برای تحقق این مهم، ابتدا تاریخچه و جایگاه نهادهای فراگیر جوانان در ایران و جهان مورد مقایسه قرار گرفته است. بر این مبنا، تشکیل نهاد فراگیر جوانان در ایران نسبت معکوسی با نهاد مزبور در کشورهای صنعتی دارد. در گام بعد، به بررسی تاریخچه نهاد فراگیر جوانان پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران پرداخته شده است. لذا در ادامه به تشریح مختصری از شورای عالی جوانان، مرکز ملی جوانان، سازمان ملی جوانان و در نهایت وزارت ورزش و جوانان می‌پردازیم. سرانجام، نهاد فراگیر جوانان از سه جهت مورد ارزیابی قرار گرفته است: 1. اهداف و وظایف، 2. محتوای برنامه‌‏ها و اقدامات، 3. کارآمدی نهاد مربوط. این در حالی است که بررسی کارآمدی آن مستلزم توجه به نیازسنجی‌های انجام‌شده در مطالعات پیشین است. مطابق یافته‌های این بخش اولاً دو ایده «تهاجم فرهنگی» و «شکاف نسلی» نقش محوری در فهم دولتمردان از مقوله جوانی و چالش‌های آن داشته‌اند. ثانیاً به‌تدریج رویکرد انتقادی بر برنامه‌‏ها و اقدامات نهاد مذکور غلبه کرده است. ثالثاً شکست نهاد مزبور در «مسئله‌شناسی جوانان» نقش کلیدی در ناکارآمدی آن داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Policy ideas, goals and structures of inclusive youth Institution in Iran

نویسندگان [English]

  • Esmaeil Nodeh Farahani 1
  • Mahdiyeh Kazemi Taklimi 2
1 Ph. D student of Sociology, Tehran University farahani.es@gmail.com
2 M.A. of Social Welfare, Allameh Tabataba'i University Kazemi.t19@gmail.com
چکیده [English]

The issue of youth has been one of the most important issues in the country for the past three decades, and many measures have been taken to address their issues, including at the institutional level. Despite this, the measures taken and the institutions created have not achieved much success in alleviating the problems of the youth. Based on this, in this article, we have tried to study the process by using Constructionism analysis of documents method. In order to achieve this goal, first, the history and position of inclusive youth institutions in Iran and the world have been compared. Based on this, the formation of the comprehensive organization of youth in Iran has an inverse relationship with the aforementioned organization in industrialized countries. In the next step, the history of the comprehensive organization of youth after the victory of the Islamic revolution in Iran has been studied. Therefore, in the following, we will give a brief description of the Supreme Youth Council, the National Youth Center, the National Youth Organization and finally the Ministry of Sports and Youth. Finally, the inclusive youth institution has been investigated from three aspects: 1- goals and tasks, 2- content of programs and actions, 3- efficiency of the relevant institution. This is while checking its efficiency entails paying attention to the needs assessment done in previous studies. According to the findings of this section, firstly, the two ideas of "cultural invasion" and "generation gap" have played a central role in the understanding of the statesmen about the category of youth and its challenges. Secondly, the critical approach has gradually overcome the programs and actions of the mentioned institution. Thirdly, the failure of the said institution in the "problemology of youth" has played a key role in its inefficiency.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Inclusive youth institution. Cultural policy. cultural invasion. generation gap. youth participation. youth leisure

منابع و مآخذ

احمدی، سیروس؛ مهدی سوادی و حمیدرضا سایبانی (1400). «شناسایی و اولویت‌بندی ابعاد ارزیابی عملکرد ادارات کل ورزش و جوانان سراسر کشور». رویکردهای نوین در مدیریت ورزشی. شماره ۳۲: ۱۳۷-۱۲۱.
افتخاری، یوسف‌ و همکاران (1389). بررسی قوانین ‌و مقررات فعالیت‏های قابل‌واگذاری دستگاه‏های دولتی به تشکل‏های جوانان. مرکز پژوهش‌های مجلس‌ شورای ‌اسلامی، شماره ‌مسلسل: 10427.
اکبری، محمدعلی (1384). تبارشناسی هویت جدید ایرانی؛ عصر قاجاریه و پهلوی اول. تهران: علمی ‌و فرهنگی.
الکاک، پیت. می، مارگارت. راولینگسون، کارن (1391). کتاب مرجع سیاست‌گذاری اجتماعی، جلد 2. ترجمۀ علی‌اکبر تاج‌مزینانی، محسن قاسمی، مرتضی قلیچ. تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
الوانی، مهدی (1389). تصمیم‌گیری و تعیین خط‌مشی دولتی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم ‌انسانی (سمت).
ایمان، محمدتقی (1388). مبانی پارادایمی روش‌های کمی ‌و کیفی تحقیق در علوم‌ انسانی. قم: حوزه ‌و دانشگاه.
آشنا، حسام‌الدین (1371). «پیشاهنگی در ایران: برگی از سیاست‌ فرهنگی دوران رضاشاه (1320-1304)». گنجینه ‌اسناد، شماره 7 و 8: 24 -2.
آیت‌الله خامنه‌ای، سیدعلی (مورخ 7/2/1377). بیانات در دیدار جمعی از جوانان. پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی سیدعلی خامنه‌ای.
بارکر، کریس (1388). مطالعات فرهنگی: نظریه و عملکرد. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. ترجمۀ نفیسه حمیدی، مهدی فرجی.
باکی، کارول (1400). تحلیل سیاست: پرسش از بازنمایی‌ها. ترجمۀ حمیدرضا واشقانی ‌فراهانی. تهران: همشهری.
تاج‌مزینانی، علی‌اکبر (1394). «الگوی سیاست‌گذاری و مدیریت یکپارچه مشارکتی (شبکه‌ای) برای سازماندهی امورجوانان در ایران». مطالعات راهبردی ورزش و جوانان. شماره 29: 30- 9.
جعفری، مقدس، محمدحسن یعقوبی و علی چوبی (1385). «تغییرات، ویژگی‌ها و موانع ازدواج در استان گیلان با تاکید بر شهرستان رشت». نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران. شماره 2: 110- 89.
خانه‌ جوانان کجاست؟‌ باشگاه خبرنگاران جوان، کد خبری: ۵۹۲۹۵۷۱،‌ مورخ: 23/10/1395.
خرمشاد، محمدباقر و عزیز منصوری (1398). «ارائه الگوی راهبردی اداره امور جوانان بر اساس گفتمان ولایت‌فقیه، قانون اساسی و تجارب جمهوری ‌اسلامی ایران». مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی. شماره 3: 359- 331.
خمینی، روح‌الله (1389). صحیفه امام؛ ج 21، تهران: مؤسسه تنظیم‌ و نشر آثار امام خمینی.
خورشیدی، سعید (1394). «بررسی انتقادی دلالت‌های نظریه فرهنگِ دورکیم در حوزه خط‌مشی‌گذاری فرهنگ». دین و سیاست ‌فرهنگی. شماره 2: 144- 121.
خورشیدی، ابوالفضل ‌و همکاران (1387). بررسی طرح‌تشکیل وزارت ورزش، رفاه ‌و جوانان. مرکز پژوهش‌های مجلس ‌شورای‌ اسلامی، شماره‌ مسلسل: 9404.
دانایی‌فرد، حسن؛ طیبه عباسی، عادل آذر و سیدمهدی الوانی (1389). «تبیین تغییر خط‌مشی با استفاده از نظریه جریانات چندگانه کینگدون؛ مطالعه موردی تغییر قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری». سیاست علم و فن‌آوری. شماره 1: 82-98.
ذکایی، محمدسعید (1386). فرهنگ مطالعات ‌جوانان، تهران: آگه.
ذکایی، محمدسعید. شفیعی، سمیه‌سادات (1389). «کالبدشکافی سیاستگذاری ‌فرهنگی جمهوری ‌اسلامی ایران در حوزه سبک ‌زندگی دختران». مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 20: 120-77.
رحمانی‌پور، ریحانه (1401). عوامل تأثیرگذار بر افزایش سن ازدواج جوانان. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس. شماره‌ مسلسل: 18237.
سردارنیا، خلیل‌اله (1390). «ضرورت مشارکت‌ سیاسی نسل سوم جوانان در ایران؛ نقد تشکل‌های مشارکتی و پیشنهاد مدل کارآمد». فصلنامه سیاست، شماره 2: 195-179.
سطوتی، جعفر (1387). «توسعه‌ اجتماعی و سیاست‌های جوانان در جمهوری ‌اسلامی ایران». مطالعات ‌راهبردی ورزش ‌و جوانان، شماره 14-15: 178-151.
صبوری‌کاشانی، منوچهر (1374). جامعه‏شناسی ‌سازمان‏ها، تهران: شب‎تاب.
غفاری، مسعود و علی‌اصغر قاسمی (1385). «نقش جنبش جوانان شهری در گذار به دمکراسی در ایران 1380-1350». علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. شماره 2: 94-75.
قنبری برزیان، علی (1393). «پژوهشی درخصوص مسئله‌شناسی جوانان ایران». مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران. شماره 4: 668-696.
کامور بخشایش، جواد (1386). «کاخ جوانان: از تأسیس تا انحلال». مطالعات ‌تاریخی، شماره 18: 143- 118.
کرسول، جان (1394). پویش‌کیفی و طرح‌ پژوهش، ترجمۀ دانایی‌فرد و حسین کاظمی، تهران: صفار. ویرایش 2، چاپ 2.
کلهر، سینا و صادق ستاری‌فرد (1396). اظهارنظر کارشناسی درباره کلیات: «لایحه اهداف، وظایف و اختیارات وزارت ورزش و جوانان». تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس. شماره ‌مسلسل: 15385.
کولز، باب (1391). جوانان. صص 288- 275. در: الکاک و همکاران. کتاب مرجع سیاست‌گذاری اجتماعی.
گاردنر، ویلیام (1386). جنگ علیه‌ خانواده، ترجمۀ معصومه محمدی، قم: دفتر مطالعات ‌و تحقیقات زنان.
گزارش وضعیت سازمان‏های مردم‏نهاد جوانان در سال 1385، مقالات علمی ‌و پژوهشی شماره 9، تهران: سازمان ‌ملی ‌جوانان.
گلشن‌فومنی، محمد رسول (1379). جامعه‏شناسی سازمان‏ها و توان‌ سازمانی، تهران: دوران.
لایحه اهداف، وظایف و اختیارات وزارت ورزش و جوانان. تاریخ اعلام وصول: 11/12/1395. دوره دهم مجلس. شماره ثبت 244. تارنمای رسمی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
لوزیک، دانیلین (1388). نگرشی نو در تحلیل مسائل اجتماعی. ترجمه سعید معیدفر. تهران: امیرکبیر. چاپ 2.
ماده (3) لایحه اصلاح بخشی از ساختار دولت. تاریخ اعلام وصول: 21/3/1396. دوره دهم مجلس. شماره ثبت 274. تارنمای رسمی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
مجموعه مصوبات شورای عالی جوانان، دبیرخانه شورای عالی جوانان، اسفند 1385.
مسگر، علی‌اکبر (1388). «نهادهای هویت‌ساز در دوره پهلوی‌ اول؛ نمونه سازمان پرورش‌ افکار»، مجله پیام ‌بهارستان، دوره 2، شماره 3: 540- 535.
مظفر، حسین. قنادیان، حسین (1388). «بررسی تأثیر سازمان‌های غیردولتی بر رفتار فرهنگی جوانان». مدیریتفرهنگی، شماره 1: 59-41.
ملاحظاتی دربارة پیشنویس اساسنامه سازمان ‌ملی جوانان (1381). مرکز پژوهش‌های مجلس‌ شورای ‌اسلامی، شماره ‌مسلسل: 6490.
نقد سازمان‌ ملی جوانان (1381). مرکز پژوهش‌های مجلس ‌شورای ‌اسلامی، شماره ‌مسلسل: 6549.
نوده‌فراهانی، اسماعیل (1390 الف). ملاحظات سیاست‌گذاری فرهنگی جوانان: 1. بازاندیشی در مفهوم «شکاف ‌نسلی»، مرکز پژوهش‌های مجلس‌ شورای ‌اسلامی، شماره ‌مسلسل: 12042.
نوده‌فراهانی، اسماعیل (1390 ب). ملاحظات سیاست‌گذاری فرهنگی جوانان: 2. بازاندیشی در مفهوم «تهاجم ‌فرهنگی»، مرکز پژوهش‌های مجلس ‌شورای ‌اسلامی، شماره ‌مسلسل: 12076.
نوده‌فراهانی، اسماعیل (1390 ج). ملاحظات سیاست‌گذاری فرهنگی جوانان: 3. بازاندیشی در «مفهوم ‌جوانی»، مرکز پژوهش‌های مجلس ‌‌شورای ‌اسلامی، شماره ‌مسلسل: 12222.
نهادهای ‌فراگیر ملی ‌جوانان در جهان: اهداف، وظایف، ساختار و فعالیت‌ها (1387). تهران: معاونت‌ مطالعات ‌و تحقیقات سازمان‌ ملی جوانان.
هانت، دایانا (1398). نظریه‌های اقتصادی توسعه: تحلیلی از پارادایم‌های رقیب. ترجمۀ غلامرضا آزاد ارمکی. تهران: نی. چاپ 6.
هیولت، سیلویا. وست، کورنل (1388). جنگ علیه والدین، ترجمۀ معصومه محمدی، قم: معاونت پژوهشی نهاد نمایندگی مقام‌ معظم ‌رهبری در دانشگاه‏ها.
معرفی سازمان ‌ملی جوانان؛ مندرج ‌در سایت راسخون، مورخ 21/4/1388. به ‌آدرس: http://rasekhoon.net/article/show-33098.aspx