راهبردهای ارتقای مدارای اجتماعی با تاکید بر نقش سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری جامعه‌شناسی فرهنگی گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان

2 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه (نویسندۀ مسئول)

3 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان

چکیده

  مطالعه و پژوهش در زمینۀ مدارای اجتماعی به‌عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار در افزایش سطح تعاملات فرهنگی و اجتماعی، مشارکت، انسجام و امنیت اجتماعی، احساس امنیت و همدلی می‌تواند نقش بسزایی در توسعۀ اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی جامعه داشته باشد. در این راستا، می‌توان از سرمایۀ اجتماعی و سرمایۀ فرهنگی به‌عنوان دو عامل راهبردی مهم در جهت ارتقای مدارای اجتماعی نام برد. مقالۀ پیش رو با استفاده از نظریۀ منش و میدان بوردیو به تأثیر و نقش سرمایۀ فرهنگی و سرمایۀ اجتماعی و ابعاد آن بر مدارای اجتماعی پرداخته است. برای سنجش مدارای ‌اجتماعی از ترکیب نظریه‌ها‌ی پیترکینگ و وگت و ابعاد مدارای‌ هویتی، مدارای ‌اجتماعی‌، مدارای‌ سیاسی و مدارای ‌اخلاقی ـ رفتاری استفاده شده است. جامعۀ آماری پژوهش شهروندان 15تا 44 سال استان مازندران است. روش پژوهش پیمایشی و از نوع توصیفی است و داده‌ها‌ی موردنیاز پژوهش از طریق ابزار پرسش‌نامه گردآوری شده است. تحلیل داده نیز با نرم‌افزار SPSS و Amos انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین سرمایۀ اجتماعی و سرمایۀ فرهنگی و ابعاد آن‌ها با مدارای اجتماعی رابطۀ مستقیم و معناداری وجود دارد. نتایج آزمون مدل ساختاری بیانگر تأثیر مستقیم سرمایۀ اجتماعی (Beta: 0/29) و سرمایۀ فرهنگی (Beta: 0/39) بر مدارای اجتماعی است. همچنین سازۀ سرمایۀ فرهنگی و سرمایۀ اجتماعی توانسته 38 درصد از تغییرات سازۀ مدارای اجتماعی را تبیین کند. به بیانی دیگر، این دو مؤلفه 38 درصد در ارتقا یا کاهش مدارای اجتماعی اثرگذارند و در برنامه‌ریزی راهبردی سازمان‌ها و نهادها‌ی مختلف کشور می‌توانند مورد توجه قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Strategies for Promoting Social Tolerance (with Emphasis on the Role of Social Capital and Cultural Capital)

نویسندگان [English]

  • Mostafa Domehri 1
  • Shapour Behyan 2
  • Esma'il Jahanbakhsh 3
1 Ph.D of Cultural Sociology, Sociology Department, Dehaghan Branch, Islamic Azad University
2 Assistant Professor, Social Science Department, Mobarekeh Branch, Islamic Azad University (Corresponding Author)
3 , Assistant Professor, Social Science Department, Dehaghan Branch, Islamic Azad University
چکیده [English]

Study and research in the field of social tolerance as one of the effective factors in increasing the level of cultural and social interactions, participation, cohesion and social security, sense of security and empathy can play a significant role in the economic, political, cultural and social development of the society. In this regard, social capital and cultural capital can be mentioned as two important factors in promoting social tolerance. Using Bourdieu's theory of character and the field, the present article deals with the impact and role of cultural capital and social capital and its dimensions on social tolerance. To measure social tolerance, a combination of Petersking and Vegeta theories and dimensions of identity tolerance, social tolerance, political tolerance, and moral-behavioral tolerance have been used. The statistical population of the research is the citizens of Mazandaran province aged 15 to 44 years. The research method is survey and descriptive and the data required for the research have been collected through a questionnaire. Data analysis was performed by SPSS and Emus software. The results showed that there is a direct and significant relationship between social capital and cultural capital and their dimensions with social tolerance. The results of the structural model test indicate the direct effect of social capital (Beta: 0.29) and cultural capital (Beta: 0.39) on social tolerance. Also, the structure of cultural capital and social capital has been able to explain 38% of the changes in the structure of social tolerance. In other words, these two components are 38% effective in promoting or reducing social tolerance and can be used in strategic planning of various organizations and institutions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social tolerance
  • Cultural capital
  • Social capital

مراجع

  • منابع و مأخذ

    ادیبی سده، مهدی، یاسر رستگار و سید صمد بهشتی (1391). «تبیین جامعه‌شناختی مدارای اجتماعی و ابعاد آن بین اقوام ایرانی». فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره 50: 375ـ353.

    امیرکافی، مهدی (1387). «بررسی احساس امنیت و عوامل مؤثر بر آن». فصلنامه جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران، شماره 1: 26ـ1.

    بوزان، بوری (1378). مردم؛ دولت‌ها، ترس. ترجمۀ پژوهشکده مطالعات راهبردی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.

    بهرامی، روح‌الله (1387). «سیاست قومی‌ پهلوی اول در قبال قوم لر». فصلنامه مطالعات راهبردی، پیش‌شماره 1: 124ـ85.

      پاتنام، رابرت (1380). دموکراسی و سنت‌ها‌ی مدنی. ترجمۀ محمدتقی دل‌افروز. تهران: جامعه‌شناسان.

      پیشگاهی‌‌فرد، زهرا و مریم امیدی آوج (1388). «ارتباط بین پراکندگی اقوام ایرانی و امنیت مرزها». فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 1: 71ـ48.

    جمشیدیها، غلامرضا و شهرام پرستش (1386). «دیالکتیک منش و میدان در نظریه عمل پی‌یر بوردیو». دوفصلنامه نامه علوم اجتماعی، شماره 30: 32ـ1.

    جهانگیری، جهانگیر و حسین افراسیابی (1395). «مطالعه خانواده‌ها‌ی شهر شیراز در زمینه عوامل و پیامدها‌ی مدارا». فصلنامه جامعه‌شناسی کاربردی، شماره 3: 175-135.

    چلبی، مسعود و مهدی امیرکافی (1385). «تحلیل چندسطحی انزوای اجتماعی». فصلنامه مجله جامعه‌شناسی ایران، شماره 2: 31ـ3.

    ریتزر، جورج (1392). نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر. ترجمۀ محسن ثلاثی. تهران: نشر مرکز.

    سعیدسلطانی، بهرام و محمدباقر علیزاده اقدم و کمال کوهی (1391). «ارتباط سرمایۀ فرهنگی با مدیریت بدن در بین دانشجویان دانشگاه تبریز». فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره 47: 205ـ181.

    شارع‌پور، محمود، تقی آزاد ارمکی و علی عسکری (1388). «بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با مدارا در بین دانشجویان دانشگاه تهران و علامه طباطبایی». فصلنامه مجله جامعه‌شناسی ایران، شماره 1: 98ـ64.

    شهریاری، ابوالقاسم، محسن خلیلی و حسین اکبری (1394). «سنجش رابطه سرمایه اجتماعی با مدارای مذهبی». فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، شماره 1: 21ـ1.

    صالحی امیری، سید رضا (1399). «تحلیل اثرات کرونا بر سبک زندگی». خبرگزاری جمهوری اسلامی، کد خبر:  83794192.

    صدیق سروستانی، رحمت‌الله (1386). آسیب‌شناسی اجتماعی (انحرافات اجتماعی). تهران: انتشارات سمت.

    عسگری، علی و محمود شارع‌پور (1388). «گونه‌شناسی مدارا و سنجش آن در میان دانشجویان دانشکده‌ها‌ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران و علامه طباطبایی». فصلنامه تحقیقات فرهنگی، شماره 8: 40ـ7.

    فاین، بن (1385). سرمایه اجتماعی و نظریه اجتماعی: اقتصاد سیاسی و دانش اجتماعی در طلیعه هزاره سوم. ترجمه محمدکمال سروریان. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.

    فتحعلی، محمود (1378). تسامح و تساهل: اخلاقی، دینی، سیاسی. قم: مؤسسه فرهنگی طه.

    فکوهی، ناصر (1384). «پیر بوردیو: پرسمان دانش و روشنفکری». دوفصلنامه علوم اجتماعی، شماره 5: 161-141.

    فیروزجائیان، علی‌اصغر، محمود شارع‌پور و نازنین فرزام (1395). «بررسی جامعه‌شناختی تأثیر سرمایۀ فرهنگی بر ارتباطات بین‌فردی با تأکید بر مدارای اجتماعی». فصلنامه مطالعات فرهنگ‌ ـ ارتباطات، شماره 35: 31ـ7.

    قاسمی، یارمحمد و احسان نامدار جوینی (1393). «بررسی رابطه سرمایۀ فرهنگی و سرمایۀ نمادین فرهنگی (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه دولتی ایلام)». فصلنامه فرهنگ ایلام، شماره 45-44: 21ـ7.

    گرنفل، مایکل (1398). مفاهیم کلیدی پیر بوردیو. ترجمۀ محمدمهدی لبیبی. تهران: شرکت نشر نقد افکار.

    گلابی، فاطمه و اکرم رضایی (1392). «بررسی تأثیر مشارکت اجتماعی بر مدارای اجتماعی در بین دانشجویان». فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، شماره 1: 86ـ61.

    محمدی، جمال، ابوعلی ودادهیر و فردین محمدی (1391). «مناسبات سرمایۀ فرهنگی و سبک زندگی». فصلنامه مجله جامعه‌شناسی ایران، شماره 4: 23ـ1.

    مطلبی، مسعود (1387). «جغرافیای سیاسی اقوام ایرانی». ماهنامه زمانه، شماره 70: 42ـ26.

    مقتدایی، فاطمه (1389). بررسی و سنجش میزان مدارا و عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر آن، پایان‌نامۀ کارشناسی ‌ارشد، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز.

    میری، احمد (1387). وجوه گوناگون تساهل سیاسی، در تسامح آری یا نه؟. قم: انتشارات خرم.

    نصراللهی، یوسف و امید قادرزاده (1395). «مدارای اجتماعی در جوامع چندفرهنگی؛ مطالعه پیمایشی شهروندان میاندوآب». دوفصلنامه علوم اجتماعی، شماره 1: 47ـ1.

    نیک‌خواه هدایت‌الله، زهرا ولی‌پور، پرنیان سرافراز و سیده زینب آهو قلندری (1399). «سنجش تعیین‌کننده‌ها‌ی اجتماعی مؤثر بر مدارای اجتماعی در شهر بندرعباس». فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره 7: 179ـ139.

     

    - Bourdieu, P. (2002). An Invitation to reflexive sociology. University of Chicago press and polity press.

    - Bourdieu, P. & Passeron, J.C. (1996). Rerproduction in education, society and cultural. Beverly hills, CA: sage.

    • Cigler, A., & Joslyn, M. R. (2002). ‘The extensiveness of group membership and social capital: The impact on political tolerance attitudes’. Political Research Quarterly, 55(1), 7-25.

    - Defilippis, J. (2001). ‘The myth of social capital in community development’. Housing Policy Debate, 12, 781-806.  

    - Dijker, A. M. & Koomen, W. (2007). Stigmatization, Tolerance and

    Repair: An integrative psychological analysis of resposes to deviance. Cambridge: University Press.

    -Duriez, B., Soenens, B. & Beyers, W. (2004). ‘Personality, Identity Styles and Religiosity: An Integrative Study among Late Adolescents in Flanders (Belgium)’. Journal of Personality, 72, 877–910.

    - Gieling, M., Thijs, J. & Verkuyten, M. (2018). ‘Voluntary and involuntary immigrants and adolescents, endorsement of multiculturalism’. International Journal of Intercultural Relations, 35(2), 259-267.

    - Halpern, L.W. (2003). ‘The effect of higher education tolerance: An

    investigation of political and cultural attitudes of college students’. Academic Forum, 21, 90-130.  

    - Hjerm , M., Eger, M. & Bohman, A. (2019). ‘A New Approach to the Study of Tolerance: Conceptualizing and Measuring Acceptance, Respect, and Appreciation of Diference’. Social Indicators Research (2020), 147: 897–919. Retrieved at: https://doi. org/10. 1007/s11205-019-02176-y

    - King, P. (1976). Toleration. London: George Allen and Unwin.

    -Lyness, D. (2006). Teaching Your Child Tolerance. Retrieved at: http:www. kidshealth. org/ essay/Tolerance. html

    - McCrae, R.R. & Costa, P.T. (1999). ‘A Five-factor Theory of personality’. In L. A. Pervin & O. P. John (Eds.), Handbook of personality: Theory and research (pp. 139–153). New York: Guilford Press.

    - Parker, J. (2000). Structuration. Buckingham, Philadelphia, Open University Press. Putnam, R.D. (2002). Democracies in flux: the evolution of social capital in contemporary society. Oxford, England: Oxford University Press.

    -Robinson, C. (2010).‘Cross-Cutting Messages and Political Tolerance: An Experiment Using Evangelical Protestants’. Political Behavior, 32, 495–515.

    - Shahid, H., & Shahid, W. (2016). ‘A study on, tolerance role in marital satisfaction’. International Journal for Social Studies, 2, 13-26.

    - Siisianen, M. (2000). The concept of social capital: Bourdieu vs. Putnam. Department of social science and philosophy. Paper presented at ISTR Fourth International Conference.

    - Sullivan, J.L. & Transue, J.E. (1999). ‘The psychological underpinnings of democracy: A selective review of research on political tolerance, interpersonal trust, and social capital’. Annual Review of Psychology, 50: 625-650.

    Sintang, S., Khambali, K. M., Hambali, N. S., Shahrud-Din, S., Rahman, N. F. A., & Zin, S. H. M. (2013). ‘The culture of tolerance in families of new Muslims convert’. Middle East Journal of Scientific Research, 15, 1665-1675.

    - Whitham, M. (2007). Living better together: the relationship between social capital and quality of life. Department of sociology lowa state University.

     -Wise, J. & Driskell, R. (2017). ‘Tolerance Within Community: Does Capital Affect Tolerance?’. Journal of Social Indicators Research, Social November, 134, 607-629.

    - Witenberg, R.T. & Butrus, N. (2018). ‘Some Personality Predictors of Tolerance to Human Diversity: The Roles of Openness, Agreeableness, and Empathy’. Journal of Australian Psychological Society, 65: 220-235.

    - Yeates, D. (2007). Tolerating on faith: Lacke, Williams and the Origins of Political Toleration. Dissertation, Departmant of Political Science, Duke University.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار