مطالعه نقش رسانه نوین کتاب صوتی در ترویج فرهنگ کتابخوانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه رادیو، دانشکده تولید رادیو و تلویزیون، دانشگاه صداوسیما. تهران. ایران. (نویسنده مسئول) hamraz_v@iribu.ac.ir

2 دانشجوی دکتری مطالعات رسانه، دانشگاه صداوسیما. تهران. ایران negin.olfat@iribu.ac.ir

چکیده

فرهنگ به عنوان راه مشترک زندگی، اندیشه و کنش انسان در یک جامعه، میراث معنوی هر کشوری محسوب می­شود و کتاب با قدمتی پنج هزارساله از اولین عناصری بوده که در تشکیل فرهنگ و تمدن نقش داشته است. بدین‌دلیل نیاز است به کتاب به عنوان یک عنصر مهم و اثرگذار در ارتقای فرهنگ جامعه، نگاهی چندوجهی و منشورگونه داشت تا در نهایت امر، عمل کتابخوانی محقق شود. دغدغۀ پژوهشگر در این حوزه، تعامل فناوری و سنت‌هاست، هدف از این پژوهش بررسی تأثیر کتاب صوتی بر ترویج فرهنگ کتابخوانی است. امروزه با ظهور فناوری­های جدید، توزیع محتوا بر بسترهای گوناگونی قرار گرفته است و برای مخاطبان این فرصت را میسر ساخته تا با توجه به نیازهای خود در هر زمان و مکانی از محتوای رسانه­ای بهره‌مند شوند، کتاب صوتی از مصادیقی است که در گروه رسانه­های نوین جای می­گیرد و در سال­های اخیر به بستری محبوب و مورد استفاده مخاطبان بدل شده است. ابزار گردآوری داده­ها، کتابخانه­ای و مصاحبه خبرگی و روش پژوهش؛ تحلیل محتوای کیفی مضامین موجود است. به جهت دستیابی به مقولات، با هفت نفر از کارشناسان مدیریت رسانه، کتاب و تولیدکنندگان حوزۀ کتاب صوتی و برنامه­های رادیویی مصاحبه عمیق انجام شده است. بر اساس اطلاعات به دست آمده از مصاحبه­ها، مخاطبان به دلیل شنیداری بودن، سهولت دسترسی و ویژگی همه جایی همه زمانی بودن اقبال بیشتری نسبت به کتاب صوتی دارند. در پایان، محقق در دو بخش نتیجه یافته‌­های خود را ارائه کرده است: 1. تولید کتاب صوتی به عنوان رسانه­‌ای نوین منجر به افزایش مطالعه مخاطبان و در نتیجه ترویج فرهنگ کتابخوانی شده است. 2. در حوزۀ تولید کتاب صوتی عناصر و مؤلفه­هایی که بر اساس پاسخ متخصصان بایستی مورد توجه قرار گیرد: کارگردانی شدن کتاب صوتی، انتخاب گویندگان مناسب، کیفیت مطلوب ضبط، استفاده به جا و صحیح از موسیقی، انتخاب ژانرهای مناسب این مدیوم و تولید اثر به فراخور نیاز مخاطب است تا رضایتمندی مخاطبان فراهم شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Studying the role of new audio book media in promoting book reading culture

نویسندگان [English]

  • vida hamraz 1
  • negin olfat 2
1 Assistant Professor of Radio Department, Faculty of Radio and Television Production, University of Broadcasting and Broadcasting. Tehran. Iran. (Author) hamraz_v@iribu.ac.ir
2 Doctoral student of media studies, Sadaosima University. Tehran. Iran negin.olfat@iribu.ac.ir
چکیده [English]

Culture, as the common way of human life, thought and action in a society, is considered the spiritual heritage of any country, and the book, which is five thousand years old, was one of the first elements that played a role in the creation of culture and civilization. Therefore, it is necessary to look at the book as an important and effective element in promoting the society's culture in a multifaceted and prismatic way, so that finally, in this process, the act of reading books will be realized. The researcher's concern in this field is the interaction of technology and traditions, the purpose of this research is to investigate the effect of audio books on the promotion of reading culture. Today, with the emergence of new technologies, content distribution has been placed on various platforms and has made it possible for the audience to benefit from media content according to their needs at any time and place. Audio books are one of the examples that it is placed in the group of new media and in recent years it has become a popular platform used by the audience. Library data collection method and expert interview and research method; Content analysis is qualitative. In order to obtain categories, in-depth interviews were conducted with seven experts in media management, books and audio book and radio program producers. Based on the information obtained from the interviews, the audience prefers the audio book due to its audio quality, ease of access, and the feature of being available anywhere, anytime. At the end, the researcher has presented the results of his findings in two parts. 1) The production of audio books as a new media has led to an increase in audience reading and as a result, promoting the reading culture. 2) In the field of audio book production, the elements and components that should be taken into consideration based on the answers of the experts are the direction of the audio book, the selection of suitable narrators, the desired recording quality, the appropriate and correct use of music, the selection of suitable genres for this medium, production The effect is based on the needs of the audience to provide the satisfaction of the audience.

کلیدواژه‌ها [English]

  • listening media
  • audio book
  • book reading culture
  • book
  • audience satisfaction
منابع و مأخذ
احمدی، کبری (1393). «بررسی رفتارهای کتابخوانی کودکان و نوجوانان در مواجهه با کتاب‌های چاپی و دیجیتالی». پایان‌نامه کارشناسی ارشد. گروه روانشناسی. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی. دانشگاه علامه طباطبایی.
اخگری، محمد (1399). کتاب صوتی از رسانه تا هنر. تهران: دانشگاه صداوسیما.
اخگری، محمد (1400). صدا به‌مثابه هنر شنیداری. تهران: دانشگاه صداوسیما.
اصالتی، محمدعلی و نسیم مجیدی قهرودی (1397). «وابستگی و خشنودی، رویکردی جدید بر نظریه‌های تأثیر رسانه». فصلنامه روزنامه­نگاری الکترونیک، شماره 10: 32-7.
امیرتیموری، محمدحسن (1385). رسانه‌های یاددهی- یادگیری: شناسایی، انتخاب، تولید و کاربرد. تهران: ساوالان.
بهاتاچرجی، آنول (1396) اصول و روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، چاپ اول. ترجمۀ وحید بیگدلی راد، قزوین: سازمان چاپ و انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
تیلستون، دوناواکر (1382). سبک‌های یادگیری و تفکر، ترجمۀ شریفیان. تهران: شلاک.
خجسته، حسن (1400). الگوهای هنجاری تولید محتوای رسانه­ای. تهران: دانشگاه صداوسیما.
دادگران، سید محمد، زهرا خرازی آذر و دیگران (1395). «نقش شبکه­های اجتماعی در ترویج فرهنگ کتاب­خوانی (مطالعه موردی، دنبال­کنندگان صفحه کتابدونی در شبکه اجتماعی اینستاگرام)». فصلنامه راهبردی اجتماعی فرهنگی، شماره 22: 234-207.
رسولی، محمدرضا و حوریه حقیقی‌نیا (1391). «مطالعه تطبیقی ارائه الگوهای فرهنگی سنتی و مدرن در شبکه­های ماهواره­ای و داخلی». فصلنامه مطالعات جامعه­شناختی ایران، شماره 5: 106-77.
رمیم، سهیلا (1396). الگوی مناسب تولید برنامه­های آموزشی رادیو با تکیه‌بر نظریه سبک یادگیری V.A.K. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. گروه رادیو. دانشکده تولید رادیو و تلویزیون. دانشگاه صداوسیما
کاظمی‌پور، شهلا، علیرضاپیرخایفی و دیگران (1381). کتاب و کتابخوانی در برنامه­های تلویزیونی. تهران: پژوهش­های سیما.
کرایسل، اندرو (1381). درک رادیو، ترجمۀ معصومه عصام. تهران: انتشارات تحقیق و توسعه صدا.
گارثون، آلوارو (1377). سیاست ملی کتاب. ترجمۀ محمدجواد پوینده. تهران: نشر کارنامه.
گزارش طاقچه سال 1400، https://taaghche.com/blog
گزارش فیدیبو سال 1400، https://fidibo.com
گنجی، فاطمه (1392). «رادیوکتاب و انتظارات مخاطبان». ماهنامه صدای جمهوری اسلامی ایران، شماره 69: 60-55.
گودرزی، شراره (1394). «معرفی الگوهای ترویج کتابخوانی در جهان و ارائه الگویی اسلامی ـ ایرانی برای ترویج خواندن». فصلنامه کتاب مهر، شماره 19.
لوکاس، هنری (1382). تاریخ تمدن. ترجمۀ عبدالحسین آذرنگ. تهران: سخن.
محمدی، بیوک (1393). درآمدی بر روش تحقیق کیفی، چاپ سوم. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
موسوی، سیدعرفان (1392). «نقش تلفن همراه در تعاملات میان فردی و ارتباطات اجتماعی (مطالعه موردی شهروندان کرج)». پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم اجتماعی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل.
ناعمی، علی‌محمد (1392). روان‌شناسی آموزش خواندن. مشهد: آستان قدس رضوی.
هاشمی، شهناز، فیروز دیندار فرکوش و دیگران (1390). «مدل مفهومی استفاده از فضای اینترنت توسط مخاطبان». فصلنامه مطالعات رسانه­ای. شماره 13: 272-250.
همراز، ویدا (1398). «استفاده از کتاب صوتی به مثابه یک رسانه برای آموزش تاریخ». مطالعات میان‌رشته­ای ارتباطات و رسانه. شماره 3: 55-37.
یعقوبی‌راد، فرزانه و اسمعیل کاوسی و دیگران (1394). «عوامل مؤثر بر ارتقای فرهنگ کتابخوانی در میان دانش­آموزان پسر مقطع متوسطه منطقه پنج شهر تهران». فصلنامه خانواده و پژوهش. شماره 26: 106-87.
Alcantud-Diaz, M. Gregori-Signes, C(2014). Audiobooks: improving fluency and instilling literary skills and education for development. Tejuelo, 20, 111-125.
Tattersall Wallin, E(2022). Audiobook routines: identifying everyday reading by listening practices amongst young adults. Journal of Documentation, 78, 266-281.